Dnia 29.09.2023 w Sali Konferencyjnej Starostwa Powiatowego w Łęcznej odbyła się konferencja zorganizowana przez Fundację Rozwoju Powiatu Łęczyńskiego pt. “Kultura protestu”. Towarzyszyła jej projekcja filmu “Naszość. Tylko dla nienormalnych” reżyserii Magdaleny Piejko, pokazującego uniwersalną i antytotalitarną moc śmiechu i ludzkiej kreatywności w walce z systemem.
Piątkowe wydarzenie rozpoczęła projekcja filmu “Naszość. Tylko dla nienormalnych”. Film opowiada o grupie aktywistów, którzy w latach dziewięćdziesiątych XX wieku utworzyli „Akcję Alternatywną Naszość”. Organizowali oni protesty przeciwko zbrodniczej działalności Putina. Nie była to jednak działalność polegająca na przemocy słownej i fizycznej, lecz na happeningach ośmieszających polityków i działaczy komunistycznych. Projekcja stanowiła doskonale wprowadzenie do tematu konferencji.
Pierwszym prelegentem był dr hab. Artur Mamcarz – Plisiecki, który przedstawił uczestnikom definicję buntu – etapu, który jest bodźcem protestu.
“Bunt w pierwszej kolejności polega na zakwestionowaniu, na niezgodzie na to, żeby przyjmować coś z góry – na wiarę. (…) Ten film był wyrazem niezgody na to, że władza wie lepiej. (…) Nasza tradycja, jest tradycją rozumu, czyli niezgody na to, co powiedziane z góry.”
dr hab. Artur Mamcarz-Plisiecki
“W kulturze protestu, w kulturze sporu, powinniśmy zachowywać się po rycersku, walcząc nie z człowiekiem, lecz jego poglądami, które uważamy za złe”
Pokazał różne drogi, różne podejścia do wyrażania swojej niezgody: przybierające postać zabawy, bądź happeningu lub w pełni poważnej, ustrukturyzowanej aktywistycznej organizacji. Przedstawiciele obu dróg obecni bowiem byli w gronie zaproszonych gości – kolejno przedstawiciel Pomarańczowej Alternatywy oraz Konfederacji Polski Niepodległej.
Profesor nawoływał do kultury dyskusji oraz jedności lokalnego społeczeństwa i rodzin. Wskazywał, że szczególnie ważne jest to w dzisiejszych czasach, gdzie społeczeństwo jest niezwykle spolaryzowane.
Kolejnym prelegentem był Waldemar Andrzej Fydrych, ps. “Major” – polski artysta, happener i lider Pomarańczowej Alternatywy. Opowiedział on on realiach swojej młodości, od czego zaczął się jego bunt i przeciwko czemu się buntował. Szczególnie zaciekawił uczestników wydarzenia opowieścią w jaki sposób walczył z komunizmem… kwiatami.
“Przy moim domu formowały się pochody. (…) Pomyślałem, że najlepiej jak się znajdę na trybunie. Wziąłem jakiś medykament, podszedłem do rezerw milicji ochotniczej (ORMO) i powiedziałem, że przyniosłem kropelki na serce dla ojca, żeby tu nie “wykorkował”. Wszedłem na trybunę (…) i ja już zebrałem bardzo dużo kwiatów, bo rzucano na trybunę kwiaty. Stanąwszy pomiędzy radzieckimi oficerami zacząłem rzucać tymi kwiatami powodując załamywanie się szeregów”
Waldemar Andrzej Fydrych, ps. “Major”
Był to impuls, którego następstwem były happeningi, między innymi malowanie krasnoludków, których pochodzenie, pomimo licznych przesłuchań milicji do dziś dzień owiane jest tajemnicą. Postać krasnoludka stała się od tego czasu symbolem Pomarańczowej Alternatywy, a sam jej lider ogłosił na potrzeby swej akcji żartobliwą teorię, według której pierwotny napis na murze wyrażał pewną tezę, zamalowanie napisu – antytezę, a krasnal na plamie – syntezę. (Pomarańczowa Alternatywa – Rewolucja Krasnoludków. Warszawa: Fundacja Pomarańczowa Alternatywa, 2008)
Nawiązując do swojej młodości uświadomił młodzież, że to od nich będzie zależało czy i jaką formę przybierać będzie bunt, bowiem do takich działań potrzeba dużych pokładów sił i wytrwałości. Wezwał także do inteligentnego i kreatywnego dialogu, pokazując na swoim przykładzie, że jest to możliwe.
Ostatnim prelegentem był Dariusz Wójcik – polski polityk, działacz opozycji w okresie PRL, poseł i wicemarszałek sejmu, który w 1982 został członkiem Konfederacji Polski Niepodległej (pierwszej partii o charakterze antykomunistycznym powstałej w Europie Środkowo-Wschodniej w okresie postalinowskim), a od 1984 wydawał i kolportował związane z KPN pisma podziemne.
Opowiedział zgromadzonym o czasach swojej młodości, początkach swojego buntu przeciw władzy radzieckiej, które zaczęły się już wcześnie, bo w czasach szkolnych, przy okazji dni filmów radzieckich. Uzyskując poparcie rówieśników rozpoczął się proces sabotowania i wyśmiewania dzieł kultury radzieckiej na uroczystych projekcjach w kinie Kosmos.
“To była moja pierwsza demonstracja, przekonania czy podjudzenie ludzi do wykonania demonstracji w stylu happeningu.”
Dariusz Wójcik
To wydarzenie, a następnie kolejne akcje dały impuls do rozwoju działań aktywistycznych. Był wśród założycieli uczelnianych struktur Niezależnego Zrzeszenia Studentów, następnie należał do Konfederacji Polski Niepodległej. Był czynnym aktywistą, który za swoje działania przeciw władzy sowieckiej był aresztowany, sądzony i więziony – w tzw. drugim procesie KPN.
Frekwencja wydarzenia odbywającego się na terenie Starostwa Powiatowego w Łęcznej była znakomita. Pośród słuchaczy gościliśmy nie tylko mieszkańców naszego powiatu, ale także gości spoza jego granic oraz przedstawicieli władz lokalnych m.in. Starostę Łęczyńskiego – pana Krzysztofa Niewiadomskiego oraz Wicestarostę Powiatu Łęczyńskiego – Pana Michała Pelczarskiego.
Sfinansowano przez Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego ze środków Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030